Bilirkişilerin Performanslarının Ölçülmesi
Bilirkişilik Daire Başkanlığı, “ Bilirkişilerin Performanslarının Ölçülmesi”, hakkındaki, 19.03.2025 tarihli yazısında;
“…Bilirkişilik Kanunu’nun, Temel ilkeler başlıklı 3 üncü maddesinin ikinci fıkrasına göre; bilirkişinin, raporunda çözümü uzmanlığı, özel veya teknik bilgiyi gerektiren hususlar dışında açıklama yapamayacağı, hukuki nitelendirme ve değerlendirmelerde bulunamayacağı düzenlenmiştir. Aynı maddenin yedinci fıkrasında ise, aynı konuda bir kez rapor alınmasının esas olduğu, ancak rapordaki eksiklik veya belirsizliğin giderilmesi için ek rapor istenebileceği hüküm altına alınmıştır. “ demektedir.
Bilirkişilik Yönetmeliği; “Görevlendirilen bilirkişiye, inceleme yaptırılacak konunun kapsamı ve sınırları yazılı olarak bildirilir ve açıkça anlatılır” da demekte olup aksi takdirde performans ölçmek, kimin işini yapıp yapmadığını görmek mümkün olmayacaktır. Uygulamada bilirkişi hakimin sorusunu sormaması nedeni ile bir hukukçu yerine geçip dosyanın tamamını ele alarak kendisinden ne istendiğine odaklanmak zorunda kalmaktadır. Böylece ecrimisil aralıkları, değerleme tarihleri gibi konularda kendi yorumuna göre rapor düzenlemek zorunda kalmaktadır. Ek raporlar da çoğu zaman “Dava dosyası ekleri, itirazlar ve istinaf kararları doğrultusunda ek rapor hazırlanması…” şeklinde belirsizlik içerisinde gelmektedir. Talebin baştan söylenmemesi nedeni ile bilirkişi defalarca ek rapor hazırlamak zorunda kalmaktadır. Çoğu zaman sorunun baştan sorulmaması nedeni ile yeni bir bilgi istenmekte ve ek ücret dahi ödenmemektedir.
Yine uygulamada çoğu zaman bilirkişilerin hakimler tarafından görev tanımlarının bilinmemesi nedeni ile talepler ve itirazlar tüm heyetin sorumluluğundaymış gibi bir algı oluşmakta ve bu da görevini yerine getiren bilirkişilerin motivasyonunu düşürmektedir.
Tapu kaydı ve değerleme tarihleri için alınmış imar durum yazısı gibi gerekli diğer yasal belgelerin eksik olması rapor sürelerini uzatmaktadır.
İlgili yazıya göre yargı mercilerince bilirkişi raporu alınan iş, soruşturma veya dava hakkında verilen nihai karar veya hükümden sonra 15 gün içinde performans ölçme formlarının doldurulması için öncelikle dosyaların bilirkişiye eksiksiz olarak teslim edilmesi, hakimlerin ilgili bilirkişiye sorusunu sormasının sağlanması kanaatindeyim. Ayrıca bilirkişi raporundan yıllar sonra hüküm kurulabilmesi, birden fazla heyet çağırılması vb. nedenler ile hakimin hüküm zamanı dosyasındaki bilirkişi raporlarındaki aksaklık nedenlerine dönüp bakmasının uygulamada mümkün olamayacağı ve mağduriyetleri artıracağı kanaatindeyiz.
